پوست
پوست
پوست بزرگ‌ترین و یکی از حساس‌ترین اعضای بدن است که نقش مهمی درحفظ سلامت، زیبایی و تعادل بدن ایفا می‌کند. شناخت انواع پوست، روشهای تشخیص آن، مراقبتهای لازم و تغذیه مناسب به حفظ سلامت و جلوگیری از مشکلات پوستی کمک می‌کند. طب سنتی نیز دیدگاه‌های ارزشمندی درباره
پوست و راهکارهای طبیعی برای مراقبت از آن دارد. در این مقاله به بررسی جامع پوست، آناتومی، انواع پوست، تشخیص، مراقبت‌ها، تغذیه و نظرات طب سنتی خواهیم پرداخت.
آنچه در این مقاله میخوانید:
- آناتومی پوست.
- انواع پوست و ویژگیهای آنها.
- روشهای تشخیص نوع پوست.
- مراقبتهای پوستی.
- پوست و طب سنتی.
آناتومی پوست
پوست از سه لایه اصلی تشکیل شده است:
1. اپیدرم (لایه بیرونی)
وظیفه محافظت از بدن در برابر عوامل خارجی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، گرد و غبار و نور خورشید را دارد. شامل سلول‌های مرده و زنده‌ای است که به مرور جایگزین می‌شوند. حاوی رنگدانه ملانین که رنگ پوست را تعیین می‌کند.
2. درم (لایه میانی)
شامل رگ‌های خونی، فولیکول‌های مو، غدد عرق و چربی، و رشته‌های کلاژن و الاستین است. وظیفه حفظ انعطاف‌پذیری و استحکام پوست را بر عهده دارد. محل تولید کلاژن و الاستین که باعث جوانی و خاصیت ارتجاعی پوست می‌شود.
3. هیپودرم (لایه زیرین)
شامل بافت چربی که نقش عایق حرارتی و ضربه‌گیر را دارد. به حفظ دمای بدن و ذخیره انرژی کمک می‌کند. 
انواع پوست و ویژگیهای آنها
پوست انسان معمولاً به پنج نوع اصلی تقسیم می‌شود:
1. پوست نرمال
- تعادل مناسبی بین چربی و رطوبت دارد.
- سطح پوست نرم، صاف و بدون جوش یا خشکی است.
- منافذ پوست کوچک و قابل مشاهده نیستند.
2. پوست خشک
- فاقد رطوبت کافی است و ممکن است پوسته‌پوسته، خشن یا ترک‌خورده باشد.
- معمولاً منافذ کوچک و خطوط ظریف بیشتری دارد.
- حساس‌تر و مستعد التهاب است.
3. پوست چرب
- تولید بیش از حد چربی توسط غدد سباسه دارد.
- پوست براق، منافذ باز و مستعد جوش و آکنه است.
- معمولاً ضخیم‌تر و مقاوم‌تر از پوست خشک است.
4. پوست مختلط
- ترکیبی از پوست چرب و خشک است، معمولاً در ناحیه T (پیشانی، بینی و چانه) چرب و در بقیه صورت خشک است.
- نیازمند مراقبتهای متناسب برای هر ناحیه است.
5. پوست حساس
- بسیار حساس و مستعد واکنش‌های آلرژیک و تحریک است.
- قرمزی، خارش، سوزش یا التهاب را به سرعت نشان می‌دهد.
روشهای تشخیص نوع پوست
- آزمایش با دستمال کاغذی: دستمالی را روی صورت فشار دهید؛ اگر چربی جذب شود پوست چرب است، اگر نه خشک یا نرمال.
- مشاهده منافذ پوست: منافذ بزرگ و قابل مشاهده معمولاً نشان‌دهنده پوست چرب است.
- احساس پوست: پوست خشک معمولا کشیده و سفت است، پوست چرب نرم و براق.
- پاسخ به محصولات پوستی: پوست حساس به محصولات معمولی واکنش نشان می‌دهد.
مراقبتهای پوستی متناسب با هر نوع پوست
1. پوست نرمال
-
استفاده روزانه از شوینده ملایم و مرطوب‌کننده.
-
محافظت در برابر آفتاب با کرم ضدآفتاب.
-
پاکسازی منظم پوست.
2. پوست خشک
-
استفاده از شوینده‌های ملایم و بدون صابون.
-
مرطوب‌کننده‌های قوی حاوی آبرسان‌ها.
-
اجتناب از حمام‌های طولانی و آب داغ.
3. پوست چرب
-
شست‌وشوی مرتب با شوینده‌های ضدچربی.
-
استفاده از تونرهای ملایم.
-
استفاده از محصولات بدون روغن و غیرکومدوژنیک.
4. پوست مختلط
-
مراقبت جداگانه از نواحی چرب و خشک با محصولات متناسب.
-
استفاده از ماسکهای صورت برای کنترل چربی و آبرسانی.
5.پوست حساس
-
استفاده از محصولات طبیعی و بدون عطر.
-
تست محصولات قبل از مصرف کامل.
-
اجتناب از عوامل تحریک‌کننده.
چنانچه نیاز به اطلاعات بیشتری درمورد مراقبتهای پوست و و انواع شوینده های
پوست و طرز تهیه آنها نیاز دارید حتما مقاله مراقبتهای پوست رو مطالعه
بفرمایید.
تغذیه مناسب برای سلامت پوست
تغذیه نقش مهمی در حفظ سلامت پوست دارد. مواد غذایی مفید عبارت‌اند از:
- آنتی‌اکسیدان‌ها: میوه‌ها و سبزیجات رنگی مانند توت‌فرنگی، هویج، کلم‌قرمز، اسفناج.
-
امگا ۳: موجود در ماهی‌های چرب، گردو و دانه‌های کتان.
-
ویتامین C: کمک به تولید کلاژن و ترمیم پوست.
-
ویتامین E: محافظت از پوست در برابر آسیب‌های محیطی.
-
آب: هیدراته نگه داشتن پوست از داخل.
پوست و طب سنتی
طب سنتی ایران (طب سنتی ایرانی) پوست را بازتابی از سلامت کل بدن
می‌داند و معتقد است که تعادل بین اخلاط چهارگانه (دم، صفرا، بلغم، سودا) بر
کیفیت پوست تأثیر می‌گذارد.
-
پوست نرمال: تعادل مناسب اخلاط.
-
پوست خشک: غالب بودن سودا (خُلق خشک و سرد).
-
پوست چرب: غالب بودن دم (خُلق گرم و تر).
-
پوست حساس: ممکن است به خاطر اختلال در بلغم یا سودا باشد.
درمان‌های طب سنتی
-
استفاده از روغن‌های طبیعی مانند روغن بنفشه، کنجد و بادام.
-
مصرف دم‌نوش‌هایی مانند چای سبز، گل گاوزبان، بابونه.
-
پرهیز از غذاهای ناسازگار با مزاج فرد.
-
پاکسازی بدن از طریق حجامت و فصد (تجویز توسط پزشک متخصص).
-
ماسکهای گیاهی با خواص ضدالتهاب و مرطوب‌کننده.
-
شوینده‌های مناسب پوست‌ها (گیاهی و غیرگیاهی)
1. پوست نرمال
شوینده‌های گیاهی مناسب
-
شوینده حاوی عصاره آلوئه‌ورا: نرم‌کننده و ضدالتهاب
-
شوینده با عصاره گل رز: متعادل‌کننده چربی و رطوبت
-
شوینده حاوی بابونه: آرام‌بخش و ضدقرمزی
شوینده‌های غیرگیاهی مناسب
-
شوینده‌های ملایم با pH متعادل (فاقد صابون قوی)
-
ژل‌ها و فوم‌های شوینده ملایم با ترکیبات شیمیایی سبک
-
شوینده‌های با فرمولاسیون متعادل (مثلاً Cetaphil یا Neutrogena)
2. پوست خشک
شوینده‌های گیاهی مناسب
-
شوینده حاوی روغن بادام: مرطوب‌کننده و نرم‌کننده
-
شوینده عصاره شیرین‌بیان: ضدالتهاب و التیام‌بخش
-
شوینده حاوی روغن نارگیل: تغذیه‌کننده پوست خشک
شوینده‌های غیرگیاهی مناسب
-
شوینده‌های کرمی و بدون کف زیاد (مثلاً CeraVe Hydrating Cleanser)
-
محصولات فاقد سولفات و مواد خشنده
-
شوینده‌های حاوی گلیسیرین و مواد نرم‌کننده
3. پوست چرب
شوینده‌های گیاهی مناسب
-
شوینده حاوی عصاره چای سبز: کنترل چربی و آنتی‌اکسیدان
-
شوینده حاوی خاک رس: جذب چربی اضافی و پاکسازی عمیق
-
شوینده حاوی آویشن یا مریم‌گلی: ضدباکتری و تنظیم‌کننده چربی
شوینده‌های غیرگیاهی مناسب
-
شوینده‌های ژلی یا فومی با خاصیت مات‌کنندگی (مثلاً La Roche-Posay Effaclar)
-
شوینده‌های حاوی سالیسیلیک اسید برای کنترل جوش و چربی
-
محصولات فاقد روغن (Oil-free)
4. پوست مختلط
شوینده‌های گیاهی مناسب
-
ترکیبی از شوینده‌های ملایم با عصاره آلوئه‌ورا و خاک رس
-
شوینده‌های گیاهی متعادل‌کننده (مثل ترکیب بابونه و چای سبز)
شوینده‌های غیرگیاهی مناسب
-
شوینده‌های ژل فومی ملایم با فرمولاسیون متعادل
-
شوینده‌هایی که چربی نواحی T را کنترل و رطوبت نواحی خشک را حفظ کنند
5. پوست حساس
شوینده‌های گیاهی مناسب
-
شوینده حاوی بابونه: ضدالتهاب و آرام‌بخش
-
شوینده حاوی کالندولا: ترمیم‌کننده و تسکین‌دهنده
-
شوینده حاوی روغن نارگیل: نرم‌کننده و ملایم
شوینده‌های غیرگیاهی مناسب
-
شوینده‌های بسیار ملایم و فاقد عطر و رنگ
-
شوینده‌های مخصوص پوست حساس (مثل Aveeno Ultra-Calming)
-
محصولات بدون سولفات و پارابن
نکات مهم برای استفاده از شوینده‌ها
-
همیشه شوینده مناسب پوست خود را انتخاب کنید و از تغییر ناگهانی شوینده‌ها خودداری کنید.
-
پس از شست‌وشو، پوست را با حوله نرم خشک کنید و مرطوب‌کننده مناسب بزنید.
-
شوینده‌ها را با آب ولرم استفاده کنید و از آب داغ که باعث خشکی پوست می‌شود پرهیز کنید.
-
برای پوست‌های حساس و خشک، شوینده‌هایی که کف زیاد تولید می‌کنند مناسب نیستند.
-
دوست عزیز چنانچه برای پوست و سلامتی خود اهمیت زیادی قائل هستید میتونید از تونرها و صابون های گیاهی و طبیعی گیاه ناب استفاده کنید.
- تونر ضد جوش گیاه ناب(100درصد گیاهی)
- تونر جوانساز گیاه ناب(100درصد گیاهی)
- تونر روشن کننده و ضد لک گیاه ناب(100درصد گیاهی)
- تونر آبرسان گیاه ناب (100درصد گیاهی)
- صابون آلوئه ورا گیاه ناب .طبیعی
- صابون سفیدآب گیاه ناب.طبیعی
- صابون قهوه گیاه ناب .طبیعی
- صابون جوانساز گیاه ناب.طبیعی
- صابون زرد چوبه گیاه ناب.طبیعی
- صابون زغال اکتیوگیاه ناب.طبیعی
- صابون ضد جوش گیاه ناب.طبیعی
- و ماسکهای کاملا گیاهی گیاه ناب:ماسک گیاهی ضد جوش.ماسک گیاهی روشن کننده و لایه بردار.ماسک گیاهی جوانساز و ماسک آبرسان
سوالات متداول
سوال 1: چگونه نوع پوست خود را از نظر طب سنتی تشخیص دهیم؟
پاسخ: از طریق شناخت مزاج خود (گرم، سرد، تر، خشک) و مشاهده علائم پوست، مثل رنگ، نرمی، خشکی و چربی.
سوال 2: بهترین روش طبیعی برای درمان خشکی پوست چیست؟
پاسخ: استفاده از روغن‌های طبیعی مثل روغن بادام شیرین و مصرف خوراکی عسل و شربت‌های مرطوب‌کننده.
سوال 3: چه گیاهانی برای پوست چرب توصیه می‌شود؟
پاسخ: گیاهان با طبع سرد و خشک مانند مریم‌گلی، برگ بو و تخم خرفه مفیدند.
سوال 4: آیا حمام آفتاب برای پوست خوب است یا مضر؟
پاسخ: حمام آفتاب ملایم و کوتاه مدت برای پوست با مزاج گرم مفید است ولی تابش زیاد و بدون محافظت می‌تواند آسیب‌رسان باشد.
سوال 5: چگونه می‌توان جوش‌های صورت را با طب سنتی کنترل کرد؟
پاسخ: اصلاح مزاج، پرهیز از غذاهای گرم و چرب، استفاده از داروهای گیاهی ضدالتهاب و پاکسازی خون.
منابع: ویکی پدیا
