دیابت
دیابت (بیماری قند):
علل، علائم، عوارض و درمان در طب سنتی
مقدمه
دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن در دنیای امروز است که به‌دلیل افزایش سطح قند خون در بدن
به‌وجود می‌آید. این بیماری که گاهی به آن «مرض قند» نیز گفته می‌شود، اگر کنترل نشود می‌تواند به عوارض
جدی و خطرناکی مانند مشکلات کلیوی، قلبی، بینایی و عصبی منجر شود. در این مقاله به بررسی علل،
علائم، عوارض دیابت، دیدگاه طب سنتی درباره آن و راه‌های درمان و مراقبت می‌پردازیم.
انواع دیابت
دیابت به طور کلی به سه نوع تقسیم می‌شود:
-
دیابت نوع 1: نوعی بیماری خودایمنی است که در آن بدن توانایی تولید انسولین را از دست می‌دهد. بیشتر در سنین کودکی و نوجوانی بروز می‌کند.
-
دیابت نوع 2: شایع‌ترین نوع دیابت که در آن بدن نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌دهد. معمولاً در بزرگسالی و به‌ویژه در افراد چاق دیده می‌شود.
-
دیابت بارداری: در برخی از زنان باردار به‌صورت موقت بروز می‌کند و معمولاً پس از زایمان برطرف می‌شود.
علل ابتلا به دیابت
عوامل مختلفی در بروز دیابت نقش دارند، از جمله:
-
وراثت و سابقه خانوادگی
-
اضافه‌وزن و چاقی
-
رژیم غذایی ناسالم (مصرف بیش از حد قند و چربی)
-
کم‌تحرکی و سبک زندگی بی‌تحرک
-
استرس مزمن و اختلالات هورمونی
-
ابتلا به برخی بیماری‌ها یا مصرف داروهای خاص
علائم دیابت
دیابت معمولاً با این نشانه‌ها ظاهر می‌شود:
-
احساس تشنگی مداوم
-
افزایش ادرار
-
خستگی و ضعف شدید
-
تاری دید
-
کاهش وزن بدون دلیل
-
زخم‌هایی که دیر خوب می‌شوند
-
عفونت‌های مکرر (خصوصاً پوستی و ادراری)
-
گزگز و بی‌حسی در دست‌ها و پاها
عوارض دیابت کنترل‌نشده
اگر دیابت کنترل نشود، ممکن است به عوارض جدی منجر شود، از جمله:
-
مشکلات چشمی: مانند آب‌مروارید و آسیب شبکیه (رتینوپاتی)
-
نارسایی کلیه و آسیب به کلیه‌ها
-
بیماری‌های قلبی و عروقی: مانند سکته قلبی و مغزی
-
قطع عضو: به‌دلیل زخم‌های دیابتی و گردش خون ضعیف
-
آسیب به اعصاب (نوروپاتی): همراه با بی‌حسی و سوزش در اندام‌ها
-
اختلال در عملکرد جنسی
دیابت از نگاه طب سنتی
در طب سنتی ایرانی، بیماری دیابت با عنوان «مرض‌القُوان» یا «مرض‌السكر» شناخته می‌شود. بهطور کلی
علت این بیماری را از غلبه بلغم یا صفرا یا گاهی سوءمزاج کلیه و کبد می‌دانند.
دیدگاه طب سنتی:
-
افزایش ادرار، عطش زیاد، کاهش وزن و خشکی دهان را علائم غلبه صفرا یا سوءمزاج گرم می‌دانند.
-
اگر عطش زیاد همراه با ضعف و سردی مزاج باشد، آن را ناشی از بلغم و سردی می‌دانند.
-
ضعف کلیه و کبد نقش کلیدی در بروز دیابت دارند.
درمان دیابت در طب سنتی
. اصلاح مزاج
نخستین گام در درمان، تشخیص مزاج بیمار است. بسته به این‌که غلبه با صفرا، بلغم یا سودا باشد، روش
درمان متفاوت خواهد بود.
در مورد مزاجها و اصلاح آنها در مقاله مرتبط میتونید اطلاعات بیشتری کسب کنید.
2. استفاده از گیاهان دارویی
برخی گیاهان موثر در کاهش قند خون عبارتند از:
| گیاه | خواص درمانی |
|---|
| شنبلیله | کاهش قند خون، تقویت لوزالمعده |
| دارچین | افزایش حساسیت به انسولین |
| قره‌قات | پاک‌سازی خون و کاهش قند |
| زرشک | تصفیه‌کننده کبد، تنظیم قند |
| برگ زیتون | کاهش قند و کلسترول |
| بابونه | آرام‌بخش، تقویت گوارش، کنترل قند خون |
. 3.مصرف دمنوش‌ها و شربت‌های مفید
-
دمنوش دارچین و زنجبیل
-
دم‌کرده برگ زیتون و گل گاوزبان
-
شربت سرکه سیب و عسل (با نظر متخصص طب سنتی)
4. رژیم غذایی متعادل
-
حذف غذاهای پرقند، پرچرب و سرخ‌کرده
-
مصرف سبزیجات، میوه‌های کم‌قند مانند سیب، انار، زغال‌اخته
-
استفاده از نان سبوس‌دار و جو
-
پرهیز از غذاهای تند و شور در صورت غلبه صفرا
مراقبت‌ها و پرهیزها برای بیماران دیابتی
مراقبت‌ها:
-
اندازه‌گیری منظم قند خون
-
فعالیت بدنی منظم و پیاده‌روی روزانه
-
کنترل وزن و استرس
-
استفاده از غذاهای با شاخص گلایسمی پایین
-
معاینه سالانه چشم، پا و کلیه
پرهیزها:
-
پرهیز از نوشیدنی‌های صنعتی، شیرینی‌ها و نوشابه
-
پرهیز از خواب روز زیاد و بی‌تحرکی
-
پرهیز از افراط در مصرف خرما، عسل و میوه‌های شیرین
-
پرهیز از مصرف الکل و دخانیات
خطرات دیابت کنترل‌نشده
-
زخم‌های مزمن پا که ممکن است به قطع عضو منجر شود
-
نارسایی کلیه که نیاز به دیالیز دارد
-
سکته قلبی یا مغزی
-
نابینایی
-
افسردگی و اضطراب مزمن به‌دلیل عوارض و محدودیت‌ها
نتیجه‌گیری
دیابت بیماری مزمنی است که با اصلاح سبک زندگی، تغذیه درست، استفاده از طب سنتی و مراقبت‌های
مستمر می‌توان آن را کنترل کرد. اگر به علائم اولیه دیابت توجه شود و درمان به موقع آغاز گردد، بسیاری از
عوارض جدی آن قابل پیشگیری خواهد بود. طب سنتی با استفاده از رویکرد مزاجی و گیاهان دارویی، ابزارهای
موثری برای کمک به کنترل قند خون در اختیار ما قرار می‌دهد، اما توصیه می‌شود همیشه با نظر پزشک
متخصص طب سنتی اقدام به درمان شود.
