اعتیاد

اعتیاد

اعتیاد به معنی وابستگی جسمی و روانی به مواد مخدر یا رفتارهای مخرب است که باعث کاهش کنترل فرد روی

مصرف و ایجاد مشکلات جدی جسمی، روانی و اجتماعی می‌شود.

 

---

مهم ترین انواع اعتیاد

یکی از پیچیده ترین بیماری ها، اعتیاد است. با توجه بر مطالعات علمی، محققان درمورد نحوه عملکرد این بیماری

به این درک رسیدند که اعتیاد به عنوان یک شکست یا یک انتخاب شخصی تلقی نمی شود، بلکه به عنوان یک

بیماری که بر مغز تأثیر می گذارد طبقه بندی می شود.

مردم وقتی در مورد کلمه اعتیاد می شنوند، اولین چیزی که به فکرشان خطور می کند مصرف مواد مخدر است.

اما انواع اعتیاد نیز وجود دارد. تحقیقات علمی و روان شانسی نشان می دهد که اعتیاد به مواد مخدر شبیه

الگوهای رفتاری اجباری و تکراری مانند قمار یا خرید است. امروزه متخصصان، اعتیاد را در دو نوع کلی تقسیم بندی

می کنند:

اعتیاد به مصرف مواد شیمیایی: به اعتیاد به مواد مخدر اطلاق می شود.

اعتیاد رفتاری: به اعتیادی که شامل رفتارهای اجباری و وسواسی است اطلاق می شود. این رفتارها مداوم و

تکراری هستند.

علائم عوارض اعتیاد رفتاری

در واقع اعتیاد رفتاری همیشه با علائم و عوارضی همراه است که در ادامه به بررسی برخی از آنها می پردازیم.

علائم اعتیاد رفتاری عبارتند از:

• احساس اجبار و مشغله ذهنی برای انجام یک کار
• دوری از جنبه های دیگر زندگی اجتماعی
• تشدید رفتار اعتیادآور
• احساس ناتوانی در کاهش انجام آن فعالیت
• اضطراب، افسردگی و احساس ناخوشایند ناشی از ترک اعتیاد رفتاری

 

انواع اعتیاد رفتاری که بین افراد و نوجوانان بسیار رایج عبارت اند از:

• اعتیاد به خرید
• ورزش
• تلفن همراه
• غذا
• اعتیاد به رابطه جنسی
• اعتیاد نوجوان به بازی
• اعتیاد به فضای مجازی

علائم اعتیاد

• نیاز شدید و اجباری به مصرف ماده یا انجام رفتار
• ناتوانی در کنترل مصرف
• بروز علائم ترک هنگام قطع مصرف
• کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره و اجتماعی
• تغییرات رفتاری و خلقی شدید
• مشکلات مالی، خانوادگی و اجتماعی
• نوسانات خواب و تغذیه

---

دلایل اعتیاد

1.از دیدگاه طب مدرن

اعتیاد

• عوامل ژنتیکی و بیولوژیکی
• فشارهای روانی و اجتماعی
• استرس و اضطراب مزمن
• افسردگی و مشکلات روانی
• دسترسی آسان به مواد مخدر
• الگوگیری از محیط و اطرافیان

2.از دیدگاه طب سنتی

اعتیاد

• اختلال مزاج بدن (سوداوی، صفراوی)
• ضعف قوای بدنی و روحی
• انباشته شدن سموم و رطوبات ناسالم
• ضعف اعصاب و مغز
• ناسازگاری روحی و روانی و سوءهضم
• بی‌تعادلی در انرژی حیاتی و روانی

چنانچه در مورد مزاجها نیاز به اطلاعات بیشتری داشتید مقاله مزاجها رو مطالعه کنید

3.از دیدگاه روانشناسی

از دیدگاه روانشناسی، اعتیاد به عنوان یک اختلال رفتاری و روانی شناخته می‌شود که در آن فرد به طور اجباری و

مکرر به مصرف ماده‌ای (مانند مواد مخدر، الکل، دخانیات) یا انجام رفتاری خاص (مثل قمار، بازی‌های ویدیویی)

می‌پردازد، حتی با وجود آگاهی از پیامدهای منفی آن. این وضعیت باعث می‌شود که کنترل رفتار از دست فرد

خارج شود و نیاز شدید و ناگهانی به مصرف یا انجام آن رفتار وجود داشته باشد.

اعتیاد در روانشناسی، ترکیبی از عوامل زیستی، روانی و اجتماعی است که منجر به وابستگی جسمی و روانی

می‌شود. این اختلال باعث تغییرات ساختاری و عملکردی در مغز می‌شود که بر تصمیم‌گیری، کنترل رفتار و

احساسات تأثیر می‌گذارد.

---

درمان‌های روانشناختی اعتیاد

1. درمان شناختی-رفتاری (CBT)

یکی از موثرترین روش‌های روان‌درمانی برای اعتیاد است که به فرد کمک می‌کند الگوهای فکری و رفتاری مخرب

خود را شناسایی و تغییر دهد، مهارت‌های مقابله‌ای جدید یاد بگیرد و از موقعیت‌های وسوسه‌انگیز دوری کند.

2. مشاوره روانشناسی فردی

با هدف افزایش خودآگاهی، مدیریت هیجانات، بهبود عزت نفس و کاهش استرس و اضطراب انجام می‌شود.

3. درمان گروهی و حمایت اجتماعی

شرکت در گروه‌های همیار مثل انجمن معتادان گمنام (NA) به فرد کمک می‌کند احساس حمایت و پذیرش کند و

تجارب خود را با دیگران به اشتراک بگذارد.

4. درمان خانواده‌محور

درگیر کردن خانواده در فرایند درمان برای بهبود روابط، آموزش مهارت‌های ارتباطی و حمایت از فرد در ترک اعتیاد

اهمیت دارد.

5. درمان مبتنی بر انگیزش (Motivational Interviewing)

تمرکز بر افزایش انگیزه فرد برای تغییر و ترک اعتیاد، از طریق گفتگوهای انگیزشی و تقویت حس مسئولیت‌پذیری.

6. مدیریت استرس و مهارت‌های مقابله‌ای

آموزش تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا به کاهش اضطراب و پیشگیری از بازگشت

کمک می‌کند.

---

درمان اعتیاد

در طب مدرن

ترک تدریجی یا ناگهانی تحت نظر متخصص

استفاده از داروهای کاهش علائم ترک (مثل متادون، بوپرنورفین)

روان‌درمانی و مشاوره روانشناسی

درمان گروهی و حمایت اجتماعی

بازتوانی جسمی و ذهنی

در طب سنتی

• اصلاح مزاج با تجویز گیاهان دارویی و تغذیه مناسب
• استفاده از دمنوش‌های آرام‌بخش مثل بادرنجبویه، گل‌گاوزبان، بهارنارنج
• حجامت و فصد برای دفع سموم
• استفاده از روغن مالی و ماساژ با روغن‌های گیاهی
• مراقبت از خواب و آرامش روان
• تدابیر تقویتی مغز و اعصاب

---

ورزش‌های مناسب

• یوگا و مدیتیشن برای آرامش ذهن
• پیاده‌روی سبک و منظم
• ورزش‌های تنفسی و آرامش‌بخش
• ورزش‌های سبک هوازی مثل شنا و دوچرخه‌سواری

---

شغل‌های مناسب برای افراد در حال ترک

• مشاغل کم‌استرس و محیط‌های حمایت‌گر
• کارهای هنری و خلاقانه
• مشاغل آموزشی و مشاوره‌ای
• دورکاری با برنامه‌ریزی منظم

---

درمان اعتیاد در سنین مختلف